Rudi Künzel

Boeken

Recensies/Interviews

Beelden en zelfbeelden van middeleeuwse mensen. Historisch-antropologische studies over groepsculturen in de Nederlanden, 7de-13de eeuw (Nijmegen 1997, SUN: Memoria). Eerder verschenen als:  Middeleeuwse groepsculturen in de Nederlanden. Historisch-antropologische studies (Dissertatie Universiteit van Amsterdam; Amsterdam 1996). [Hoofdstuk4] [Hoofdstuk 8]


 

The plow, the pen and the sword. Images and self-images of medieval people in the Low Countries, vertaald door Claire Weeda (Londen en New York, Routledge, Taylor & Francis, 2018: Routledge Research in Medieval Studies 12). (Vertaalde en geheel herziene uitgave van Beelden en zelfbeelden van middeleeuwse mensen.) [Hoofdstuk 5]


Middeleeuwse mensen en hun verhalen. Essays (Hilversum, Verloren, 2022).

 

I.s.m. D.P. Blok en J.M. Verhoeff, Lexicon van nederlandse toponiemen tot 1200 (Amsterdam 1988: Publicaties van het P.J. Meertens-Instituut 8).


Met Anne-Ruth Wertheim, Drie joodse herkomsten. Heijermans’ Ghetto, in 1906 opgevoerd in Odessa (Hilversum, Verloren, 2021).

Artikelen

Recensies/Interviews

'Hoe verlaat men een ivoren toren?', in: Zuid-Holland 14 (1968) pp. 16-18.

 

'Stadsontwikkeling en straatnaamgeving in middeleeuws Zierikzee', in: Mededelingen van het Instituut voor dialectologie, volkskunde en naamkunde 22 (1970) pp. 15-18.

 

'De Nederlandse bijdrage aan de nieuwe Foerstemann', in: Naamkunde 3 (1971) pp. 50-54.

 

'Steeds sentiment en topografisch taalgebruik in middeleeuws Alkmaar', in: Alkmaars jaarboekje 1973, pp. 80-89.

 

'Kerstening. 1. Europa. 2. De Nederlanden', in: Nieuwe Spectrum Encyclopedie (Utrecht 1975) pp. 230-233. 

 

'De nieuwe Franse geschiedwetenschap en de culturele antropologie', in: Volkskundig bulletin 3 (1977) pp. 80-83.

 

'Een vurige draak in Menko's kroniek', in: Volkskundig bulletin 5 (1979) pp. 97-118.

 

'De geestelijken: hun zelfbeeld en ideologie', in: D.P. Blok en A. Verhulst (red.), Algemene geschiedenis der Nederlanden, I (Haarlem 1981) pp. 395-399. Gewijzigd herdrukt in: Beelden en zelfbeelden van middeleeuwse mensen, pp. 35-48 en: The plow, the pen and the sword, pp. 27-40.

 

'Beeld en zelfbeeld van de aristocratie', ibidem, pp. 399-406. Gewijzigd herdrukt in: Beelden en zelfbeelden van middeleeuwse mensen, pp. 49-63 en: The plow, the pen and the sword, pp. 41-58.

 

'Kerkelijke visies op het volk; de wisselwerking tussen kerkelijke cultuur en volks­cultuur', ibidem, pp. 406-412. Gewijzigd herdrukt in: Beelden en zelfbeelden van middeleeuwse mensen, pp. 64-78 en: The plow, the pen and the sword, pp. 59-80.

 

'Over schuld en schaamte in enige verhalende bronnen uit de tiende en elfde eeuw', in: Bijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden 98 (1983) pp. 358-372. Gewijzigd herdrukt in: Beelden en zelfbeelden van middeleeuwse mensen, pp. 97-110.

 

'Het beeld van steden, handelsnederzettingen en kooplieden in vroegmiddel­eeuwse verhalende bronnen', in: C.M. Cappon e.a. (red.), Ad fontes. Opstellen aangeboden aan prof. dr. C. van de Kieft (Amsterdam 1984) pp. 95-109. Gewijzigd herdrukt in: Beelden en zelfbeelden van middeleeuwse mensen, pp. 79-94 en: The plow, the pen and the sword, pp. 81-98.

 

'Bloed, vuur en draken. Enkele geloofsvoorstellingen en elementen van een agrarisch gekleurd wereldbeeld bij geestelijken in de dertiende en veertiende eeuw', in: G. Rooijakkers en Th. van der Zee (red.), Religieuze volkscultuur. De spanning tussen de voorgeschreven orde en de geleefde praktijk (Nijmegen 1986: Sporen) pp. 36-53.

 

'Het harmonie- en het conflictmodel van een mediëvist. Over de historische methode van Aron Gurevich', in: Theoretische geschiedenis 16 (1989) pp.369-381.

 

'Heidendom, syncretisme en religieuze volkscultuur. Problemen en perspectieven', in: P. Bange en A.G. Weiler (red.), Willibrord. Zijn leven en zijn werk. Voordrachten gehouden tijdens het Willibrordcongres Nijmegen, 28-30 september 1989 (Nijmegen 1990: Middeleeuwse studies 6) pp. 269-281; Franse versie: 'Paganisme, syncrétisme et culture religieuse populaire au haut Moyen Âge. Réflexions de méthode', in: Annales Économies Sociétés Civilisations 47 (1992) pp. 1055-1069.

 

'Zo sprak Guntramnus. Het geschiedbeeld van een twaalfde-eeuwse stedeling', in: J.B. Berns e.a. (red.), Feestbundel aangeboden aan prof. dr. D.P. Blok (Hilversum 1990) pp. 204-215.

 

'Een vermoeden van ordening. Over de exemplarische methode in de geschiedwetenschap', in: Theoretische geschiedenis 18 (1991) pp. 141-154.

 

'Paganisme, syncrétisme et culture religieuse populaire au haut Moyen Âge. Réflexions de méthode', in: Annales Économies Sociétés Civilisations 47 (1992) pp. 1055-1069. Nederlandse versie: 'Heidendom, syncretisme en religieuze volkscultuur. Problemen en perspectieven', in: P. Bange en A.G. Weiler (red.), Willibrord. Zijn leven en zijn werk. Voordrachten gehouden tijdens het Willibrordcongres Nijmegen, 28-30 september 1989 (Nijmegen 1990: Middeleeuwse studies 6) pp. 269-281.


'Mondelinge overlevering in verhalende bronnen uit middeleeuws West-Europa', in: Madoc 7 (1993) pp. 195-211, enigzins gewijzigd herdrukt in: M. Mostert (red.), Communicatie in de Middeleeuwen. Studies over de verschriftelijking van de middeleeuwse cultuur (Hilversum 1995: Amsterdamse historische reeks, Grote serie 23) pp. 21-38.

 

'Enige benaderingen van de middeleeuwse cultuur van West-Europa. Bij wijze van inleiding', in: M. Mostert, R.E. Künzel en A. Demyttenaere (red.), Middeleeuwse cultuur. Verscheidenheid, spanning en verandering (Hilversum 1994: Amsterdamse historische reeks, Grote serie 18) pp. 7-18.

 

'Bisschoppen, geestelijken en aristocraten in Trier (ca. 1050 - ca. 1150)', ibidem, pp. 59-76.

 

'Een toernooi van doden. Religieuze heterogeniteit in een exempel van Caesarius van Heisterbach', in: Volkskundig bulletin. Tijdschrift voor Nederlandse cultuurwetenschap 20 (1994) pp. 120-147. Gewijzigd herdrukt in: Beelden en zelfbeelden van middeleeuwse mensen. pp. 225-255 en: The plow, the pen and the sword, pp. 235-263.

 

'Interdisciplinaire perspectieven en perikelen: historische antropologie en psychoanalyse', in: Theoretische geschiedenis 25 (1998) pp. 48-57.

 

'Medieval dreams: a sample of historical and psychoanalytical criticism’, in: J. Art and F. Geerardyn (eds.), The sublime object of religion. Proceedings of the second international conference on psychological history, Ghent Nov. 23-24 2000, Psychoanalytische perspectieven 20 (2002) pp. 215-233. Nederlandse versie: ‘Middeleeuwse dromen. Een proeve van historische en psychoanalytische kritiek’, in: Tijdschrift voor Geschiedenis 116 (2003) pp. 44-58.

 

'Reply to Jeroen Deploige’,  in: The sublime object of religion. Psychoanalytische perspectieven 20 (2002) pp. 255-260.

Reactie op: Jeroen Deploige, 'Bertulf or Galbert? Considerations regarding a sample of historical and psychoanalytical  criticism of medieval dreams', in: The sublime object of religion, Psychoanalytische perspectieven 20 (2002) pp. 235-253. Nederlandse versie: ‘Bertulf of Galbert? Kanttekeningen bij Rudi Künzels middeleeuwse droomduiding', in: Tijdschrift voor Geschiedenis 116 (2003) pp. 59-72.

 

‘Over continuïteit’, in: I. Strouken en O. Rieter (red.), Inheemse erfenis. Continuïteit en discontinuïteit in de geschiedenis (Utrecht 2003) pp. 11-14.

 

‘Oral and written traditions in the Versus de Unibove’, in: W. Verbeke, L. Milis en J. Goossens (red.), Narrative sources: a gateway into the medieval mind, Mediaevalia Lovaniensia Series 1, Studia 34 (Leuven 2005) pp. 205-229. Gewijzigd herdrukt in: The plow, the pen and the sword, pp. 101-124.

 

‘Hoogmoed en hebzucht. Over de Middeleeuwen’ [Huizinga, Herfsttij], NRC Boeken 4 maart 2005, p. 8.

 

‘Op weg naar de mentaliteitsgeschiedenis. Over het vroege werk van Le Goff’, in: Jaarboek voor middeleeuwse geschiedenis 8 (2005) pp. 47-100.

 

‘Ibn Khaldûn en de praktijk van de methode. Kwantitatieve betrekkingen in de Muqaddima’, in: Maaike van Berkel en Rudi Künzel (red.), Ibn Khaldûn en zijn wereld (Amsterdam, 2008) pp. 40-61, 252-258. Herdrukt in: Middeleeuwse mensen en hun verhalen, pp. 140-156.

 

Met Maaike van Berkel, ‘Ibn Khaldûn tussen de Maghreb en de wereld’, ibid., pp. 7-15.

 

‘Tijd in de historische sociologie van Ibn Khaldûn’, in: Tijdschrift voor Geschiedenis 132 (2019) pp. 159-180.

Herdrukt in: Middeleeuwse mensen en hun verhalen, pp. 121-139.

 

‘Peasants speaking. A brief history of oral and written communication in the Dutch countryside’,< te verschijnen> in: Anna Adamska en Marco Mostert (red.),  Peasants, clergy and noblemen. Oral and written communication in the medieval countryside (Turnhout, 2020: Utrecht studies in medieval literacy). Nederlandse versie: ‘Boeren aan het woord. Een beknopte geschiedenis van de mondelinge en schriftelijke communicatie op het Nederlandse platteland’, in: Middeleeuwse mensen en hun verhalen, 31-69.


Recensies/interviews

Artikelen

'Naar aanleiding van Wieringa's uitgave van de Sleense veldnamen', in: Naamkunde 3 (1971) pp. 186-187.

 

Bespreking van A.C.F. Koch, Oorkondenboek van Holland en Zeeland, I, Eind van de zevende eeuw tot 1222 (`s-Gravenhage 1970), in: Naamkunde 3 (1971) pp. 200-204.

 

Bespreking van E. Hlawitschka e.a. (eds.),  Liber Memorialis von Remiremont (Dublin en Zürich 1970), in: Naamkunde 4 (1972) pp. 336-343.

 

'Zonder begrip voor gisteren valt morgen weinig te beginnen. Een gesprek met prof. Frantisek Graus', in: De Groene Amsterdammer 19 juni 1971, p. 9; herdrukt in: Groniek 5 (1972) pp. 129-135.

 

'Hoe wij beschaafd werden. Norbert Elias: een socioloog over verandering', in: De Groene Amsterdammer 25 december 1971, p. 10.

 

'Over Tubachs Index exemplorum', in: Volkskunde 74 (1973) pp. 110-119.

 

'Over de zin en onzin van definities. Naar aanleiding van A. Blok, Wittgenstein en Elias. Een methodologische richtlijn voor de antropologie (Assen 1975), in: Volkskundig bulletin 2 (1976) pp. 24-28.

 

Bespreking van M. Parayre-Kuntzel, L'église et la vie quotidienne du paysan d'Alsace au Moyen Âge (Straatsburg 1975), in: Volkskundig bulletin 4 (1978) pp. 133-134. 

 

Bespreking van R. Wenskus e.a. (red.), Wort und Begriff  'Bauer'. Zusammen­fassen­der Bericht über die Kollo­quien der Kommission für die Altertumskunde Mittel- und Nordeuro­pas (Göttingen 1975: Abhandlungen der Akade­mie der Wissenschaften in Göttin­gen, Philosop­hisch-historische Klasse, Dritte Folge 89), in: Volkskundig bulletin 4 (1978) pp. 137-142.

 

Bespreking van N.Z. Davis, Society and culture in early modern France (Stanford Calif. 1975), in: Volkskundig bulletin 4 (1979) pp. 44-49.

 

Bespreking van P. Burke, Popular culture in early modern Europe (Londen 1978), in: Volkskundig bulletin 8 (1982) pp. 66-68.

 

'Carlo Ginzburg en de binnenkant van het historisch proces', in: NRC Handelsblad 14 april 1984, p. 27; enigszins gewijzigd herdrukt o.d.t. 'Een vraaggesprek met Carlo Ginzburg', in: C. Ginzburg, Omweg als methode. Essays over verborgen geschiedenis, kunst en maatschappelijke herinnering (Nijmegen 1988) pp. 262-271.

 

Bespreking van F.P. van Oostrom, Reinaert Primair. Over het geïntendeerde publiek en de oorspronkelijke functie van Van den vos Reinaerde (Utrecht 1983) en van Idem, Beatrijs en tweefasenstructuur. Over de betrekkingen tussen wereldlijke en geestelijke cultuur in de Middeleeuwen (Utrecht 1983), in: Bijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden 101 (1986) pp. 433-435.

 

'Historici vertellen hun eigen geschiedenis. De nood van het isolement wordt de deugd van de afstandelijkheid', in: De Groene Amsterdammer 20 april 1988, pp. 20-21 [Bespreking van: P. Nora (red.), Essais d'égo-histoire ([Parijs] 1987)]. 

 

Bespreking van P. Dinzelbacher en H.-D. Mück (red.), Volkskultur des europäischen Spätmittelalters (Stuttgart 1987), in: Volkskundig bulletin 14 (1988) p. 224.

 

'Het morele testament van Marc Bloch. Geschiedenis als leugendetector', in: De Groene Amsterdammer 18 juli 1990, pp. 16-17 [Bespreking van: M. Bloch, Pleidooi voor de geschiedenis, of Geschiedenis als ambacht (Nijmegen 1989)].

 

Bespreking van L. Milis (red.), De heidense Middeleeuwen, in: Millennium 6 (1993) pp. 61-65.

 

'Emoties in de Middeleeuwen. Kanttekeningen bij twee boeken', [bespreking van R.E.V. Stuip en C. Vellekoop (red.), Emoties in de Middeleeuwen (Hilversum 1998: Utrechtse bijdragen tot de mediëvistiek 15) en van B.H. Rosenwein (red.), Anger's past. The social uses of an emotion in the Middle Ages (Ithaca en Londen 1998)], in: Madoc  14 (1998) pp. 112-116.

 

Recensie van Caesarius van Heisterbach, Boek der mirakelen. Ingeleid en vertaald door G.J.M. Bartelink, 2 dln. (’s-Hertogenbosch 2003 en 2004), in: Millennium 19 (2005) pp. 180-182. 

 

Bespreking van Steven Vanderputten, Sociale perceptie en maatschappelijke positionering in de middeleeuwse monastieke historiografie, 8ste-15de eeuw (Brussel, 2001), in: Signum 19/1-2 (maart - juni 2007) pp. 28-32.  

Redactie

Recensies/Interviews

Lid van de redactie van het Volkskundig Bulletin, 1984-1989.


M. Mostert, A. Demyttenaere, E.O. van Hartingsveldt en R.E. Künzel (red.), Vrouw, familie en macht. Bronnen over vrouwen in de middeleeuwen (Hilversum 1990: Amsterdamse historische reeks, Grote serie 11).


M. Mostert, R.E. Künzel en A. Demyttenaere (red.), Middeleeuwse cultuur. Verscheidenheid, spanning en verandering (Hilversum 1994: Amsterdamse historische reeks, Grote serie 18).


Maaike van Berkel en Rudi Künzel (red.), Ibn Khaldûn en zijn wereld (Amsterdam, Bulaaq, 2008).

Scans verzorgd door Lowie Kopie:

Linnaeusstraat 107

1093 EL Amsterdam

020-4682071

linnaeus@lowiekopie.nl

www.lowiekopie.nl